Tukunga pāpāho

Whitu tekau ma iwa orau te utu taurite mō ngā kaiārahi i te reo ki roto i te whakatau mana taurite

21 Pipi 2022

Ko ngā Kaiārahi I te reo e whiwhi mahi ana ki roto I ngā kura o Aotearoa, koina ngā Kaiārahi ka kitea kua whiwhi he mana koiora, he mana taurite, a, koina hoki te mihi ki ngā Kaiārahi I te reo e mauria mai te mana o te reo rangitira ki te pūnaha mātauranga. Nō reira, koinei hoki te utu taurite o te orau whitu tekau ma iwa, whai mai i te tukanga nā NZEI Te Riu Roa rāua ko Te Tāhuhu o te Mātauranga I timata I te tau 2018.

Ko te tukanga tuatahi mō te whakatau mana taurite mō ngā kaimahi Māori ki roto i te hītori o Aotearoa.

Ka mahia ngā Kaiārahi I te reo a rātou mōhiotanga o te reo me ngā tikanga Māori hei tautoko a rātou hāpori kura.

Mehemea ka whakamanahia rātou ngā mema i te kerēme, ko ngā kaiārahi i te reo, i te utu-a-haora ko te $23.03 , engari inaianei ka piki ake te utu-a-haora ki te $41.31. Ko te pikinga wāriu mai te 77 ki te 83 orau. Ka mau te wehi!

Ko te whakareinga nei tae ana ki te takohanga, ka whakapai te whananaketanga ngaio akoranga, he utu hou mō ngā mātua, he utu mo te wā nui rawa, kia pai ake nga tikanga haere, a, me te mahi whakahou poukapa kia whakatau te taumata hoki.

He rangahau, tekau ma waru mārama te roa, i arahinatia a NZEI Te Riu Roa rāua ko te Tāhuhu o te Mātauranga. A, i whakaae hoki rātou te wāriu o nga pūkenga o nga Kaiarahi i te reo, nga takohanga me nga wheako kua tino whakaihiihi, ā, e kore e kitea, nō te mea he wahine Māori te nuinga o rātou.

E ai ki a Liam Rutherford, te Manukura o NZEI Te Riu Roa, “He tino waiwai nga Kaiārahi i te reo hei whakarauora te reo Maori me ngā Tikanga Māori. Ko a rātou mahi ka tino nui te awhina hei hanga nga takiwā mō ngā tamariki kia ako, hei wāhi noho. E tika ana te pānui nei, kua tutuki pai tēnei mahi mō ngā Wahine Māori ki roto i te wiki o Matariki.

“He uara nui tō te Kaiārahi i te Reo ki roto i ngā kura huri noa i te motu. Kua tae te wā kia utu tika ai tēnei hunga, kua roa nei e hāpai ana i ngā kaupapa Māori mo te oranga tonutanga o te reo Māori me ōna tikanga. He mea nui tēnei kirimana kia mātou, kia whai mana ai a mātou mahi ahakoa ki hea mātou noho ai,” e ai ki a Lenora Roberts (Te Aitanga-ā-Hauiti, Ngāti Porou) He māngai Kaiārahi i te reo mō te roopu NZEI Te Riu Roa.

Ka huitahi a NZEI Te Riu Roa rātou ko ngā Kaiārahi i te reo mō ngā huarahi whakatau i ngā wiki kei te heke mai nei. Ka pōti mehemea ka whakaae, ka whakakore rānei i te whakareinga.

He tohu te whakataunga tūtohi waenganui i ngā kerēme mana taurite i te taha mātauranga. I tērā mārama i whakatau he kerēme mō nga kaiwhakahaere kura. I whakatau hoki ngā kerēme mana taurite mō ngā kaiāwhina tautoko, me nga kaiāwhina kaiako i te tau 2020.